دوباره برجام؟! دوباره روحانی؟!

اما در چنین صورتی، طبق قانون مصوب در دوره‌ی اوباما، کنگره‌ی آمریکا شصت روز فرصت دارد تا تحریم‌های معلق شده در برجام را دوباره بازگرداند. در چنین صورتی، دیگر از برجام چیزی نخواهد ماند چون بازگشت تحریم‌های آمریکا، یعنی آمریکا کشورهای خریدار نفت ایران و شرکت‌های دارای تبادل مالی با ایران را تحریم خواهد کرد. سوال این است که آیا چنین خواهد شد؟ هدف ترامپ چیست؟

 قوانین آمریکا معمولاً باید به تصویب هر دو مجلس سنا و نمایندگان آمریکا برسند. البته سنای آمریکا معمولاً دست بالاتر را دارد چون تعداد سناتورها کمتر است و لذا راحت‌تر می توانند به تصمیم برسند و هم اینکه از نظر رتبه، معمولاً سنا بعد از مجلس نمایندگان تصمیم نهایی را امضا می‌کند. آنطور که خبر می‌رسد، حزب دموکرات تقریباً به شکل یک‌پارچه حامی برجام است و چند روز قبل ۱۸۰ نماینده دموکرات در مجلس نمایندگان، در نامه‌ای از ترامپ خواستند که برجام را پاره نکند. اگر فرض بگذاریم تمام ۴۸ سناتور دموکرات و مستقل هم این گونه‌اند (که این‌طور به نظر می‌رسد چون حتی چاک شومر رهبر دموکرات‌ها در سنا که مخالف برجام بود، اکنون از حفظ برجام صحبت می‌کند) و با توجه به این که سناتور رند پال هم مخالف تحریم مجدد ایران بود، باید ۵۰ نفر از ۵۲ سناتور جمهوری‌خواه، برای بازگشت تحریم‌ها ترامپ را همراهی کنند.

کشورهای اروپایی از اکنون به دنبال لابی در کنگره هستند تا سناتورهای جمهوری‌خواه را منصرف کنند.

طبق گزارش واشنگتن پست، خود ترامپ هم ظاهراً کنگره را تحت فشار نخواهد گذاشت. تا حدود ۹ هفته‌ی دیگر خروجی کنگره مشخص می‌شود اما به شکل گمانه‌زنی احتمال کمی دارد کنگره رای به بازگشت تحریم‌هایی بدهد که حتی متحدان آمریکا را با تحریم روبرو خواهد کرد. پس هدف ترامپ چیست؟

ظاهراً هدف ترامپ پاره کردن برجام نیست؛ بلکه هدف گسترش برجام است! هدف ترامپ این است که در بازه‌ی شصت روزه با شمشیر تحریم، حداقل متحدان آمریکا را با خود همراه کند که با مذاکرات مجدد در مورد برجام یا به کل مذاکرات جدیدی با ایران حول موشک‌های بالستیک، حضور ایران در سوریه و عراق، حمایت ایران از حزب الله و حماس آغاز شده و منجر به برجام جدیدی در این زمینه‌ها و قبول محدودیت‌هایی تازه از سوی ایران شود (مثلاً روی برد موشک‌های ایران سق بگذارند یا ایران تضمین بدهد که فشار بیاورد اسد کناره‌گیری کند). در واقع برجام برای آمریکا تبدیل به نمونه ای برای ایجاد محدودیت و مهار هژمونیک ایران شده است. این در حالی است که با این که ایران به تمام تعهدات خود عمل کرده است، تقریبا هیچ یک از طرف های مقابل به همه تعهدات خود عمل نکرده اند (مثلا هنوز خبری از ساخت راکتور جایگزین اراک نیست که تعهد همه کشورهای مقابل محسوب می شود).

سوال اصلی این است که با این رویکرد ترامپ چطور می‌شود مقابله کرد؟ فرای این موضوع، جهت آمادگی در بدترین وضعیت یعنی بازگشت تحریم‌های نفتی چه باید کرد؟ دلسوزان کشور از امروز باید دنبال یافتن پاسخ به سوالات فوق باشد. چه موافقین برجام که احتمالاً دنبال مذاکره با اروپا و چین و روسیه خواهند رفت و چه مخالفین برجام که باید راهکار عملی اقتصاد مقاومتی را کشف کرده و سپس برای اجرا آماده کنند.