به گزارشاسلام آباد خبر، خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ ظی روزهای گذشته گزارشی با عنوان «فرصت‌های صادرات گاز یکی پس از دیگری از دست می‌روند/ عراق و ترکیه به دنبال جایگزین برای گاز ایران»در دانا منتشر شد که در آن از تعلل ترک ها برای تعمیر خط لوله صادرات گاز منفجر شده در خاک کشورشان خبر داده و گفته شد به دلیل آنکه در قراردادهای صادرات گاز به دلیل اتفاقات ناگهانی و فوری جریمه ای در نظر گرفته نمی شود شرکت بوتاش ترکیه عملا عجله‌ای برای تعمیر این خط لوله ندارد و حتی مسئولان این شرکت موضوع کرونا را بهانه کرده و اعلام کرده‌اند که سلامت کارکنانشان مهمتر از تعمیر خط لوله انتقال گاز ایران به این کشور است.
اما پس از بررسی های صورت گرفته موضوعات دیگری در این خصوص مطرح شد که مهمترین آن عدم تمایل ترک ها بر واردات گاز از ایران است؛ این موضوع در حالی مطرح می شود که مسئولان شرکت ملی گاز ایران در نبود شرکت صادرات گاز که مسئولیت صادرات گاز به ترکیه را برعهده دارند در خواب کامل به سر می برند و این عدم انفعال آنها این موضوع را که دیگر ترکیه حاضر به واردات گاز از ایران نیست را تقویت می‌کند هرچند که ترکیه رسما نمی تواند یک طرفه زیر این قرارداد بزند و باید تا سال 2026 از ایران گاز وارد کند ولی قطعا برای بعد از این سال با توجه به فکت های موجود دیگر به سراغ واردات گاز از ایران نخواهد رفت.
قبل از ورود به این گزارش باید به چند نکته اشاره کرد که اولین نکته این است، تقریبا یک ماه از ماجرای انفجار این خط لوله در خاک ترکیه می گذرد و عملا ترک ها نیاز گازی خود را در طول این یک ماه از کجا تامین کرده اند؟ و نکته دوم این است که سابقه تعمیرات این خط لوله کمتر از یک هفته است پس چرا ترک ها تعمیر این خط لوله را یک ماه طول داده اند؟
برای پاسخ به سوال نخست باید گفت که در مدتی که خط لوله صادرات گاز ایران به ترکیه از مدار خارج شده استترک ها به سراغ واردات گاز LNG با قیمت بسیار پایین‌تر از قیمت گاز صادراتی ایران به صورت تک محموله رفته اند.
ظرفیت پایانه های وارداتی گاز LNG ترکیه 25 میلیارد متر مکعب است که سال 2019 فقط 6.6 میلیارد متر مکعب از این ظرفیت فعال بوده است و عملا بیش از 74 درصد از این ظرفیت خالی بود اما موضوع مهمتر مذاکره ترکیه و آمریکا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با هدف گسترش سطح تجاری دو کشور در حوزه انرژی بود.
در همین رابطه خبرنگار روزنامه ایندیپندنت مقاله‌ای را با عنوان ترکیه از بازار گاز ایران خداحافظی می کند منتشر کرده است.
در این گزارش آمده است که انقلاب گاز شیل نه تنها باعث کاهش وابستگی آمریکا به منابع انرژی کشورهای خارجی بویژه منطقه خاورمیانه شده، بلکه این کشور را به صادر کننده انرژی تبدیل کرده است. ژئوپلتیک انرژی، پس از انقلاب گاز شیل دچار تغییر شده و انتظار می‌رود در سال‌های آینده این روند تداوم یابد. صادرات انرژی نقش مهمی در سیاست خارجی آمریکا بازی می کند و این کشور از صادرات انرژی برای تقویت روابط با هم پیمانان خویش استفاده می‌کند. کاهش وابستگی به منابع خارجی این امکان را برای آمریکا فراهم کرده است تا بتواند از اهرم تحریم انرژی سایر کشورها هم برای تضعیف اقتصاد این کشورها بهره گیرد و هم بتواند مقاصد صادراتی این کشور را هدف قرار داده و بخشی از سهم این کشورها را در بازار منطقه‌ای و جهانی بخود اختصاص دهد.
طبق آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، این کشور با تولید روزانه ۹.۶ میلیارد متر مکعب در روز پس از قطر و استرالیا به سومین صادر کننده ال.ان.جی در جهان تبدیل شده است. آمریکا از سال ۲۰۱۶ اقدام به صادرات ال.ان.جی به چندین کشور اروپایی از جمله پرتقال و لهستان نمود.
ترکیه یکی از بازارهای رو به رشد انرژی را دارد و اقتصادش نیازمند تامین انرژی مورد نیاز از منابع مختلف است. ترکیه بیش از ۹۰ درصد نفت و گاز مورد نیاز خود را وارد می کند. در بخش گاز طبیعی روسیه بزرگترین تامین کننده گاز طبیعی ترکیه است و بیش از ۵۰ در صد گاز این کشور را تامین می‌کند. ایران و آذربایجان دیگر کشورهای تامین کننده گاز ترکیه هستند و در بخش ال ان جی - قطر – الجزایر و آمریکا نقش عمده‌ای در بازار گاز طبیعی ترکیه بازی می‌کنند.
با توجه به اینکه متنوع سازی منابع انرژی، اصل اساسی سیاست ملی انرژی ترکیه است، این کشور در سال‌های اخیر چندین پروژه مهم ترانزیت گاز را اجرا کرده است و برخی پروژه‌ها نیز در سال‌های آینده به بهره بردای خواهند رسید. این پروژه‌ها در آینده نقش مهمی در تبدیل ترکیه به قطب انرژی بازی خواهند کرد. ترکیه در صورت فراهم آوردن شرایط لازم برای احداث زیرساختار انرژی و آزاد سازی کامل بازار گاز این کشور می‌تواند در میان مدت به قطب (هاب) انرژی تبدیل شود.
ترکیه از سال ۲۰۰۱ اقداماتی را برای آزاد سازی بازار انرژی شروع کرده است. آزاد سازی بازار گاز طبیعی ترکیه، با تصویب قانون مربوط به تسهیل ورود بخش خصوصی به بازار انرژی و امکان صادرات و واردات انرژی توسط این شرکت‌ها شروع شد که تصویب این قانون باعث ایجاد بازار آزاد و رقابتی شده است. بازار انرژی ترکیه در دهه اخیر به طور مداوم و پیوسته توسعه یافته است و شرکت‌های خصوصی و دولتی در همه بخش‌های انرژی سرمایه گذاری کلانی انجام داده‌اند. چنین حجم سرمایه‌گذاری در بازار انرژی ترکیه باعث شد تا این بازار به محل رقابت کشورهای عمده تولید کننده گاز تبدیل شود.
*خط لوله تاناپ
پروژه خط لوله انتقال گاز ترانس آناتولی(تاناپ) با هدف انتقال گاز میدان شاه دنیز جمهوری آذربایجان به ترکیه و اروپا در سال ۲۰۱۸ به بهره بردای رسید. پروژه انتقال گاز میدان شاه دنیز به اروپا به ظرفیت ۱۶ میلیارد متر مکعب است که ۶ میلیارد متر مکعب در ترکیه مصرف خواهد شد و بقیه از طریق خط لوله ترانس آدریاتیک (تاپ) به یونان و از آنجا به اروپا صادر خواهد شد.
*ترک استریم
فاز اول پروژه ترک استریم که گاز روسیه را از بستر دریای سیاه به ترکیه خواهد رسانید در پایان سال جاری به بهره برداری خواهد رسید. این خط لوله از دو رشته تشکیل شده و مجموع ظرفیت آنها ۳۱٫۵ میلیارد مترمکعب در سال خواهد بود. خط لوله نخست برای تأمین تقاضای گاز طبیعی ترکیه در نظر گرفته شده و گاز خط لوله دوم برای بازارهای جنوب اروپا در نظر گرفته شده است.
*واردات ال ان جی
آمریکا از سال ۲۰۱۶ به ترکیه ال ان جی صادر می کند و طبق آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا این کشور در سال ۲۰۱۶، ۳.۵۳ میلیارد متر مکعب ال ان جی به ترکیه صادر کرد. این میزان در سال ۲۰۱۸ به ۵.۳۸ میلیارد متر مکعب رسید. این ارقام نشان می‌دهد که همه ساله صادرات ال ان جی آمریکا به ترکیه در حال افزایش است و با توجه به سرمایه‌گذاری عظیم ترکیه برای افزایش سهم ال ان جی در سبد انرژی خویش باید شاهد افزایش واردات ال ان جی بویژه از آمریکا بود.
ایران
ترکیه در سال ۱۹۹۶ و در جریان سفر مرحوم نجم الدین اربکان نخست وزیر ترکیه به تهران، برای واردات گاز از ایران قراردادی امضاء کرد. طبق قرارداد ایران باید سالیانه ده میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه صادر می‌کرد اما صادرات گاز ایران به ترکیه همیشه با مشکلاتی مواجه همراه بوده است. قیمت و کیفیت گاز وارداتی ایران هیچ گاه مطلوب ترکیه نبود. این کشور بخاطر قیمت بالای گاز ایران در قیاس با گاز روسیه و آذربایجان بارها از ایران به دیوان بین‌المللی داوری شکایت کرده است. قطع جریان گاز صادراتی به ترکیه در ماه‌های سرد سال هم عامل دیگری بود که ایران تامین کننده مطمئنی برای ترکیه نباشد. قرارداد ایران و ترکیه در سال ۲۰۲۶ به اتمام می‌رسد و مذاکرات دو کشور برای تمدید این قرارداد به نتیجه نرسیده است.
ایران خواستار افزایش حجم وادارتی ترکیه است و در عوض ترکیه خواهان تخفیف ویژه شده است. شبکه گاز رسانی در ترکیه به هم پیوسته نیست و این کشور به گاز وارداتی ایران برای بخش‌های شرقی این کشور که زمستان‌های سردی را سپری می‌کنند نیاز دارد، اما با تکمیل زیرساختار گاز در ترکیه و بهم پیوستن خط لوله گاز رسانی در ترکیه نیاز ترکیه به گاز ایران تا حد زیادی برطرف خواهد شد.
گزارش خبرنگار دانا اضافه می کند خبرنگار این روزنامه اینگلیسی زبان از توافق ترکیه و آمریکا پرده برداشته است و اعلام کرده در اجلاس اخیر سران گروه ۲۰ اردوغان و ترامپ در حاشیه این دیدار گفت و گو کردند. در حال حاضر حجم تجارت بین دو کشور ۲۰ میلیارد دلار است و دو کشور در نظر دارند حجم تجارت را در میان مدت تا ۷۵ میلیارد دلار افزایش دهند که صادراتLNGمی‌تواند در افزایش حجم تجارت دو کشور نقش ویژه‌ای ایفا کند. افزایش واردات ال ان جی از آمریکا به معنای افزایش رقابت بین کشورهای عمده صادر کننده گاز به ترکیه خواهد بود.
حال باید دید با شرایط پیش رو آیا ایران حاضر است میدان را خالی کند یا اینکه حاضر است برای داشتن بازار صادرات گاز قیمت گاز صادراتی خود را کاهش دهد.
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد