فیس بوک ؛ محلی برای انتقام های غیر اخلاقی از دختران جوان

به گزارش اسلام آباد خبر از جام جم ، «در صفحه‌اش نوشته بود، باید اول شارژ موبایل برایش بفرستیم و بعد به او تلفن بزنیم. نوشته بود در غیر این صورت جواب تلفن را نمی‌دهد. من هم وسوسه شدم و برایش شارژ فرستادم، اما هر چه زنگ زدم جواب نداد.» این جملات قطعاتی از یک پازل است که از زبان مالباخته روایت می‌شود.

قطعه دیگر پازل را متهم نمایان می کند: «در فیسبوک صفحه ای درست کردم و عکس های مونتاژ شده از یک دختر را در آن گذاشتم و ادعا کردم دختری شهرستانی هستم که برای ادامه تحصیل به تهران آمده ام و برای تامین هزینه هایم چاره ای جز انجام کارهای خلاف عفت ندارم و هر کس مایل است با من رابطه داشته باشد باید اول برایم شارژ بفرستد.» این پسر دخترنما با ترفندی فیسبوکی از ده ها نفر کلاهبرداری کرد تا این که سرانجام از سوی ماموران پلیس فتا شناسایی و روانه زندان شد.

در گذشته شیوه های کلاهبرداری به چند روش مشخص محدود می شد، اما با گسترش فضای مجازی، کلاهبرداری های اینترنتی هم رونق گرفت و این روزها فیسبوک به وسیله ای در دست تبهکاران تبدیل شده است، اما جرمی که در این محیط بیش از کلاهبرداری به وقوع می پیوندد، انواع انتقامگیری است.

محمود فرجی، کارشناس آی تی می گوید: «مشکل اصلی در فیسبوک و دیگر شبکه های اجتماعی این است که نمی توان از هویت افراد مطمئن شد. هر شخصی می تواند خودش را با هویت جعلی جا بزند و مرتکب جرم شود. وقتی می خواهید عضو این شبکه ها شوید باید فرمی را که به مشخصات فردی مربوط است کامل کنید، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که افراد اطلاعات واقعی شان را ثبت کنند. تب شبکه های اجتماعی در همه نقاط دنیا بالا گرفته و روز به روز بر تعداد کاربران این سایت ها افزوده می شود، اما ایمنی در آنها بالا نیست به همین دلیل باید خیلی مراقب بود.»

هادی ـ ر، متهمی است که از فضای مجازی برای انتقامگیری استفاده کرده است. او می گوید: «به دختری علاقه مند شدم و با هم دوست شدیم حتی قرار گذاشتیم به خواستگاریش بروم، اما او بعد از مدتی بدون هیچ دلیلی تصمیم گرفت با من قطع رابطه کند. از این اتفاق خیلی ناراحت شدم. بارها از او خواهش کردم در تصمیمش تجدیدنظر کند ولی فایده ای نداشت. بالاخره مصمم شدم. از او انتقام بگیرم برای همین صفحه ای را با اسم و مشخصات او در فیسبوک درست کردم و حرف های زشت و نامربوط در آن نوشتم.می خواستم با این کار آبرویش را ببرم. فکر هم نمی کردم کسی متوجه شود من این کار را انجام داده ام.»

ستاره دختری تهرانی است که قربانی جرمی فیسبوکی شده و به پلیس فتا شکایت کرده است. او می گوید: «وقتی می خواستم وارد صفحه فیسبوکم شوم متوجه شدم رمز عبورم تغییر کرده است. چند روز بعد تعداد زیادی عکس خصوصی از من روی این صفحه نمایش گذاشته شد. من آن موقع نمی توانستم حدس بزنم چه کسی این بلا را سرم آورده و آبرویم را برده است تا این که معلوم شد پسری که سه ماه قبل به خواستگاریم آمده بود این کار را انجام داده است. من روز خواستگاری وقتی بحث به فیسبوک کشید رمز عبورم را به آن پسر دادم. تا مدتی هم مشکلی وجود نداشت تا این که پدرم بعد از کمی تحقیق گفت این پسر به درد من نمی خورد و با ازدواج ما مخالفت کرد.آن پسر هم که رمز عبور صفحه فیسبوکم را داشت دست به انتقامگیری زد.»

همه انتقامگیری های فیسبوکی به شکست های عشقی ارتباط پیدا نمی کند. زن جوانی به نام مهین به شیوه عجیبی از شوهرش به نام جمشید انتقام گرفت. جمشید می گوید: «من مردی تعصبی هستم و همسرم هم این را می دانست. ما از مدت ها قبل با هم اختلاف داشتیم و حتی مهین چند بار حرف طلاق را پیش کشید ولی من مخالفت کردم تا این که فهمیدم صفحه فیسبوکی به نام همسرم تشکیل شده و در آن مطالب خلاف اخلاق وجود دارد. می دانستم شخصی قصد دارد مرا اذیت کند برای همین شکایت کردم و در نهایت معلوم شد خود مهین برای این که مرا عذاب بدهد و انتقام بگیرد چنین کاری کرده است. در نهایت ما از هم جدا شدیم چون دیگر راهی برای ادامه زندگی مشترکمان وجود نداشت.»

مهران، جوان دانشجویی است که با استفاده از فیسبوک از استادش انتقامگیری کرد. این جوان که از سوی کارآگاهان پلیس فتای استان البرز دستگیر شده است، می گوید: :«استاد سختگیری داشتم. نمره هم نمی داد تا این که به سرم زد از او انتقام بگیرم. استادم همیشه لپ تاپش را سر کلاس می آورد. یک روز وقتی لپ تاپش روی میز خودش بیرون بود سریع چند عکس از همسر و فرزندش را پیدا و برای خودم کپی کردم و بعد فیسبوکی راه انداختم و با انتشار آن عکس ها حرف های توهین آمیزی نوشتم. فکر نمی کردم اصلا کسی بتواند من را ردیابی کند و هنوز هم دقیقا نمی دانم پلیس چطور مرا شناسایی و ردیابی کرد.»

فرجی درباره شناسایی مجرمان فیسبوکی می گوید: این کار برای پلیس براحتی امکان پذیر است. اصلا این تصور که در دنیای وب ردیابی وجود ندارد، باور غلطی است و کارشناسان خبره براحتی می توانند مجرمان را دستگیر کنند بویژه این که افرادی که در فیسبوک کارهایی مثل انتقامگیری انجام می دهند کاربران ساده ای هستند و از روش های پیچیده استفاده نمی کنند.

انتقامگیری های فیسبوکی در هر زمینه و حوزه ای اتفاق می افتد. جمیله زنی است که از همکارش انتقام گرفته است. او می گوید: «همکارم به اسم صدف خیلی مرا اذیت می کرد و همیشه پیش مدیر شرکت از من بد می گفت طوری که موقعیت کاریم به خطر افتاده بود. یک روز وقتی دیدم در محل کار وارد صفحه فیسبوکش شده است فکری به سرم زد. فردای آن روز سر صحبت را باز کردم و به هر ترتیب که بود رمز ورود را از او گرفتم و در صفحه فیسبوکش دستکاری کردم و چند عکس مونتاژ شده را نیز در آن گذاشتم تا آبرویش برود، اما در نهایت گیر افتادم.»

فرجی برای پیشگیری از چنین جرائمی به کاربران توصیه می کند نه تنها رمز عبور خود را در اختیار هیچ کس قرار ندهند بلکه به طور مرتب آن را تغییر بدهند تا احتمال هک شدنشان هم کاهش پیدا کند.

نظر کارشناس

فیسبوک شرایط جرم را آسان می کند

انتقامگیری را باید به عنوان یک رفتار مورد بررسی قرار داد و دلایل و ریشه های آن را شناخت. تمامی رفتارهای انسان از سه منشا ویژگی های فردی، شرایط خانوادگی و اجتماعی نشات می گیرد. هرگز نمی توان نقش یکی از این سه را در هر رفتاری نادیده گرفت. طبیعتا شخصی که دست به انتقام جویی می زند از نظر شخصیتی به اختلالاتی مبتلاست که البته این به معنی ابتلای فرد به بیماری روانی نیست، اما متاسفانه گاه این دو مقوله با هم اشتباه گرفته می شود. افرادی که شخصیت پرخاشگر دارند از توانایی مواجهه با شکست برخوردار نیستند. تصمیم گیری هایشان بیشتر بر پایه احساس و هیجان است تا تعقل و... ممکن است به انتقامجویی نیز دست بزنند.

از سویی افرادی که در محیط خانواده همیشه تنش، پرخاشگری، ستیزه جویی و امثال آن را تجربه کرده اند بیش از دیگران مرتکب چنین رفتارهایی می شوند و از سویی هر چه محیط جامعه پرتنش تر باشد و رفتارهای خشن و تند گسترش پیدا کند طبیعتا تک تک افراد نیز از این محیط تاثیر می پذیرند، اما نکته مهم این است بسیاری از افراد ممکن است در طول زندگی خود بارها دچار خشم شوند، اما بتوانند آن را مهار و از اعمال انتقام جویانه پرهیز کنند. کنترل درونی مهم ترین عاملی است که در این مواقع تاثیرگذار می شود، اما عامل بعدی میزان هزینه انتقامجویی است.

هر چه هزینه این گونه اعمال بیشتر باشد، دست زدن به آن کمتر می شود. حال آن که رونق گرفتن شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک هزینه رفتارهای انتقامجویانه را کاهش داده است. این سایت ها براحتی در دسترس هستند بنابراین فرد برای اجرای نقشه خصمانه نیازی به برنامه ریزی طولانی مدت، تهیه ابزار جرم، فراهم کردن فرصت و... ندارد و براحتی می تواند ابزار موردنیازش را کنار دست خود داشته باشد.

علاوه بر این طبیعی است که انتقامگیری های فیسبوکی نسبت به انتقامگیری های فیزیکی مانند ضرب و جرح، اسیدپاشی، قتل و نظایر آن جرمی سبک تر است و مجازات کمتری نیز دارد ضمن این که برخی از سر ناآگاهی تصور می کنند چنین کاری اصولا جرم نیست و اگر باشد قابل پیگیری توسط مراجع انتظامی نیست.

در واقع شبکه های اجتماعی امکان ارتکاب جرم را مهیا، شرایط را تسهیل و هزینه ها را کم کرده اند، اما هیچ یک از این اتفاقات توجیه کننده عمل مجرمانه و رفتار انتقامجویانه نیست. مشکل زمانی شدت می یابد که با ایجاد امکانی تازه، فرهنگ استفاده از آن ایجاد نمی شود. متاسفانه همیشه بحث بر سر ضرورت انجام کارهای فرهنگی در حد شعار باقی می ماند و کمتر اقدام عملی موثر انجام می شود.

جام جم